آموزش بورس ضریب جینی (Gini coefficient) چیست؟
🔹اقتصاد سبز شاخه ای از اقتصاد هست که به بررسی رابطه اقتصاد به عنوان یه فعالیت انسانی از یه طرف و محیط زیست طبیعی از طرف دیگه میپردازه.
🔹اقتصاد رفاه هم شاخه ای از اقتصاد هست که با استفاده از تکنیک های اقتصاد خرد به بررسی تخصیص منابع در اقتصاد و توزیع درآمد میپردازه.
ضریب جینی در چارچوب این دو اقتصاد، این مطلب رو بررسی میکنه که آیا رشد تولید و گسترش خدمات تونسته باعث افزایش رفاه مردم هم بشه یا نه؟
🔹سیاستمدارها و خبرنگارها معمولا رشد تولید ناخالص داخلی رو با رشد اقتصادی معادل میدونن اما ضریب جینی شاخصی هست که تصویر کامل‌تری از وضع اقتصاد ارائه میده و برخلاف تولید ناخالص داخلی که فقط بر سود حاصل از فعالیت‌های اقتصادی تاکید داره، رشد اقتصادی رو بر پایه سود و زیان بررسی میکنه.
به این معنی که فعالیت‌های اقتصادی، علاوه بر سودآوری که دارن، میتونن آسیب‌هایی رو هم به منابع تولید وارد کنن مثل آلودگی آب و هوا، آسیب رسوندن به جو زمین، از بین رفتن جنگل‌ها و زمین‌های کشاورزی و …
بر همین اساس، برای مثال فعالیت‌های کشاورزی که از منابع سفره‌های آب زیرزمینی استفاده میکنن، چون باعث کم شدن حجم آب‌های زیرزمینی میشن، از نظر شاخص جینی رتبه پایین‌تری نسبت به فعالیت‌های کشاورزی دارن که از آب رودخونه‌ها استفاده میکنن.
🔹در چارچوب ضریب جینی این سوال مطرح میشه که آیا یک ملت میتونه همه تولید ناخالص داخلی کشور رو مصرف کنه بدون اینکه به ظرفیت تولید و مصرف در آینده ضربه بزنه؟ تقریباً از اوایل قرن بیستم به این موضوع توجه شده که رفاه اقتصادی علاوه بر تولید کالاها، به لذت بردن افراد از زندگی هم بستگی داره. این مساله در محاسبات ضریب جینی هم لحاظ میشه.
🔹یکی از مهمترین نشونه‌های رشد اجتماعی و وضعیت رفاه یک جامعه، تعادل و توازن توزیع درآمد و ثروت در اون جامعه هست. یکی از مهمترین شاخص‌های این سنجش هم شاخص جینی هست. اصولاً برای تحلیل نتایج سیاست‌های اقتصادی یک دولت، عملکرد متغیرهای کلان اقتصادی (مثل نرخ رشد اقتصادی، نرخ تورم و نرخ بیکاری) مورد توجه قرار می‌گیرن اما این سیاست‌ها، آثار رفاهی و توزیع درآمدی هم دارن که توسط شاخص‌هایی مثل «ضریب جینی» سنجیده میشه.
🔹ضریب جینی در واقع یه شاخص اندازه‌گیری پراکندگی آماری هست که نابرابری در توزیع درآمد و ثروت بین افراد جامعه رو بررسی میکنه. این ضریب عددی بین صفر و یک و یا به صورت درصد (عددی بین صفر و صد) هست که هر چی به صفر نزدیکتر باشه نشون دهنده برابری بیشتر در توزیع درآمد و ثروت هست و هر چی به یک نزدیکتر باشه نشون دهنده نابرابری بیشتره. طبیعتا ضریب جینی صفر یعنی اینکه درآمد و ثروت کاملا برابر بین افراد جامعه تقسیم شده و ضریب جینی یک، نابرابری مطلق رو نشون میده.
🔹بنابراین هر چی ضریب جینی پایین تر باشه، توزیع درآمد و ثروت در جامعه مطلوب تره و منحنی لورنتس در نمودار بالا به خط ۴۵ درجه نزدیکتر میشه. برعکس هرچی ضریب جینی بالاتر باشه، نشون دهنده توزیع نامطلوب تره و منحنی لورنتس از خط ۴۵ درجه فاصله میگیره.
در شرایطی که تمام ثروت فقط در دست ۱ درصد جامعه باشه و ۹۹درصد بقیه سهمی نداشته باشن، منحنی لورنتس به صورت خط افقی درمیاد.آموزش بورس ضریب جینی (Gini coefficient) چیست؟
🔹بین کشورهای دنیا کشورهای اسکاندیناوی معمولا به پایین بودن ضریب جینی معروفن و رقم زیر بیست درصد رو دارن. در مقابل کشورهای آمریکای لاتین و آفریقا که یه اقلیت فوق‌العاده ثروتمند و قشر کثیری از فقرا رو دارن، ضریب جینی بالاتر از شصت درصد دارن. ایران هم چیزی بین این دو طیف و نزدیک به آمریکا و هند هست.
🔹بانک مرکزی در مورد این شاخص اعلام کرده که انتظار میره با ثبات سایر شرایط، افزایش ضریب جینی در سال ۱۳۹۳ متوقف و تا حدی تعدیل بشه. این تنها خبری هست که بانک مرکزی یا مرکز آمار ایران در مورد ضریب جینی سال ۱۳۹۳ اعلام کردن. اما به گفته رییس مرکز آمار ایران، ضریب جینی کشور در سال ۱۳۹۲ نسبت به سال ۱۳۸۸ پنج درصد کاهش داشته. عادل آذر گفته که این ضریب، شاخص توزیع درآمد خانوارها هست و از ۴۱ درصد در سال ۱۳۸۸ به ۳۶ درصد در سال ۱۳۹۲ کاهش یافته. هرچند که این آمار کمی عجیب به نظر میاد و بیشتر شبیه یه اشتباه محاسباتی هست چون بهبود وضعیت توزیع درآمد و کاهش ضریب جینی در بلند مدت و به صورت تدریجی اتفاق میفته و باید سیاست‌های کارآمدی تدوین بشه و به صورت با ثبات برای سال‌های طولانی به کار گرفته بشه تا این هدف محقق بشه. سوال اینجاست که با به کارگیری چه سیاست هایی تونستن این کاهش رو در اقتصاد ایجاد کنن و آیا چنین تغییر سریعی تا حالا تو کشور دیگه ای هم تجربه شده یا نه؟!!!